شیر پروانه ای استیل از انواع شیرآلات استیل است که برای کنترل جریان سیالات درون لوله‌ها به کار می‌رود. یکی از مزایای شیر پروانه ای، کنترل بهتر و دقیق‌تر جریان انواع سیالات است؛ مسئله ای که در بعضی صنایع اهمیت زیادی دارد و سیال باید به مقدار مشخصی در زمان‌های تعیین شده عبور کند. اگر به دنبال اطلاعات دقیقی از شیر پروانه ای هستید و قصد دارید تا یکی از انواع این نوع شیرآلات را در صنعت خود استفاده کنید، مطالعه ادامه این مطلب استیل پاسارگاد را از دست ندهید.
شیر پروانه ای استیل چیست؟
شیر پروانه ای استیل به منظور کنترل جریان سیال با دقت بالا در صنایع مختلف استفاده می‌شود. البته با اینکه بدنه اصلی شیر پروانه ای از آلیاژ استیل است؛ اما جنس اجزای داخلی آن مانند نشیمنگاه، حلقه‌ها و واشرها می‌توانند از پلاستیک، لاستیک و دیگر مواد ساخته شود. نوع ماده استفاده شده در ساخت اجزای قطعات داخلی، باعث مشخص شدن نوع محیط و دمای سوپاپ خواهد شد.
آلیاژ استیل به کار رفته در ساخت شیر پروانه ای می‌تواند دما و حرارت و همچنین فشار بالای ناشی از انتقال انواع سیالات به ویژه دوغاب را به راحتی تحمل کند؛ بدون اینکه شیر پروانه ای دچار مشکلاتی از جمله زنگ زدگی و کاهش عملکرد خود شود. مزیت دیگر این نوع شیر، حرکت کم برای شروع انتقال سیالات خواهد شد.
اجزای شیر پروانه ای استیل
اجزای شیر پروانه ای استیل شامل موارد زیر است:
- چرخ دستی یا اتوماتیک: این نوع چرخ برای باز و بست کردن کلی شیر پروانه ای استفاده می‌شود. در نوع دستی، اپراتور وظیفه تعیین باز و بسته شدن را دارد؛ اما در نوع اتوماتیک، بر اساس برنامه از پیش تعیین شده، دریچه شیر باز و بسته می‌شود.
- بدنه: بخش اصلی شیر پروانه ای است که اجزای داخلی را در خود جای داده است. آلیاژ بدنه حتماَ باید از نوع استیل باشد؛ اما جنس اجزای داخلی می‌تواند بر اساس شرایط و نیاز متفاوت باشد.
- ساقه یا شفت (stem): ساقه یا شفت عامل اتصال دیسک سوپاپ به چرخ دستی است. ساقه نیروی اعمال شده از سمت چرخ دستی را به دیسک برای شروع یا متوقف کردن جریان منتقل می‌کند.
- دیسک: اصلی‌ترین جز شیر پروانه ای است که باعث باز و بسته شدن جریان سیال می‌شود. دیسک نیروی لازم را از سمت ساقه و چرخ دستی دریافت می‌کند.
- نمیشنگاه (seats): شیر پروانه ای دارای دو نشیمنگاه به منظور جلوگیری از نشتی هنگام بسته شدن شیر است. همچنین دیسک هنگام بسته شدن روی نشیمنگاه قرار می‌گیرد.
- لفاف یا پوشال (packing): بخشی است که مانع نشت بین شیر و ساقه می‌شود. علاوه بر این، مانع از ورود گردوغبار به داخل شیر می‌شود.
- گسکت: گسکت مانع از نشت محل اتصال بین لوله و شیر می‌شود. گسکت با استفاده از پیچ و مهره بین این دو بخش وصل می‌شود.
چگونگی عملکرد شیر پروانه ای استیل
فعالیت شیر پروانه ای زمانی آغاز می‌شود که نیرویی از سمت چرخ دستی به دیسک منتقل شود. وظیفه دیسک در باز و بسته کردن جریان انتقال سیال است. برای شروع جریان، چرخ دستی را باید در جهت خلاف عقربه‌های ساعت چرخاند. نیروی وارد شده به چرخ از طریق ساقه به دیسک منتقل می‌شود. سپس دیسک در جهت 90 درجه خلاف جهت عقربه‌های ساعت می چرخد تا صفحه آن موازی حرکت سیال شود. برای متوقف کردن جریان سیال، باید دیسک را برعکس حرکت اولیه چرخاند.
انواع شیر پروانه ای استیل
انواع شیر پروانه ای استیل در صنایع مختلف شامل موارد زیر است:
شیر پروانه ای ویفر
این نوع شیر پروانه ای از مقرون به صرفه‌ترین شیرهای پروانه ای است که به انتهای دو لوله و با استفاده از پیچ‌های بلند به سیستم لوله کشی متصل می‌شود. واشرها و حلقه‌ها در دو طرف ورودی و خروجی شیر متصل می‌شوند تا اتصال ایمنی را تضمین کنند. البته این نوع شیر را نمی‌توان در پایان خط لوله نصب کرد یا به عنوان شیر ایزوله استفاده کرد. نکته دیگر اینکه در هنگام تعمیر این نوع شیر، جریان دو طرف سیال باید قطع شوند که این می‌تواند یک چالش اساسی باشد.
شیر پروانه ای استیل لاگ
شیر پروانه ای استیل لاگ با یک لاگ رزوه ای در قسمت بیرونی طراحی و ساخته شده است. این نوع شیر با قرار گرفتن بین دو فلنج لوله به سیتسم لوله کشی متصل می‌شود. برای نصب محکم هم از پیچ و مهره استفاده می‌شود. برخلاف نوع قبلی، این نوع شیر را می‌توان در انتهای خط لوله استفاده کرد. علاوه بر این بدون قطع جریان یا تاثیر بر طرف دیگر لوله می توان شیر پروانه ای لاگ را تعمیر کرد. البته یک چالش اساسی دارد و آن تحمل وزن است.
شیر پروانه ای دوبل فلنج
این نوع شیر دارای دو سر فلنجی است که یکی در ورودی و دیگری در خروجی قرار می‌گیرد که با استفاده از پیچ و مهره به لوله‌ها نصب می‌شود. از این نوع شیر برای محیط‌هایی با فشار بالا و شرایط سخت استفاده می‌شود. البته شیر پروانه ای دوبل فلنج به دلیل استفاده از پیچ و مهره زیاد در دو طرف نسبت به بقیه وزن بیشتری دارد.
شیر پروانه ای جوشی
شیر پروانه ای جوشی با استفاده از جوش لب به لب به لوله‌ها متصل می‌شود. از این نوع شیر بیشتر در نقاطی استفاده می‌شود که زیاد به کار نمی‌روند؛ یعنی تعداد باز و بست آن‌ها کم است و همچنین نیاز به تعمیر و باز شدن هم نداشته باشد. از شیر پروانه ای جوشی برای کنترل سیالات خطرناک با میزان اسیدی بالا استفاده می‌شود.
شیر پروانه ای استیل هم مرکز
در این نوع شیر، ساقه از خط مرکزی دیسک عبور می‌کند که باعث می‌شود تا خط مرکزی ساقه با ورودی لوله هم مرکز باشد. علاوه بر این، به دلیل وجود نشیمنگاه نرم، از این نوع شیر در کنترل جریان انتقال سیالات با فشار و دمای پایین استفاده می‌شود. همچنین نشیمنگاه دارای لایه ای است که مانع از تماس سیال با نشیمنگاه می‌شود.
کاربردهای شیر پروانه ای استیل
شیر پروانه ای استیل در موارد زیر به کار می‌رود:
- سیستم‌های تهویه گرمایش و مطبوع
- تصفیه فاضلاب
- صنایع معدنی
- نیروگاه های بخار برای کنترل جریان بخار و آب
- تولید مواد شیمیایی
- صنایع غذایی و دارویی
- پالایشگاه‌های نفتی و همچنین انتقال مواد نفتی و گازی
- صنایع تولید شکر
مزایا و شیر پروانه ای
شیر پروانه ای دارای مزایای مخصوص به خود است. مزایای شیر پروانه ای شامل موارد زیر است:
- دوام بالا
- مقرون به صرفه بودن در استفاده
- اشغال فضای کم در نصب
- امکان برقراری جریان دو طرفه
- استفاده در دماهای بالا و پایین
- مقاوم بودن در برابر خوردگی و سایش
- نصب، تمیزکاری و تعمیر آسان
- وزن کم
چگونگی اندازه گیری ابعاد شیر پروانه ای
ابعاد شیر پروانه ای معمولاَ بین 2 تا 96 اینچ است؛ هرچند امکان تولید سفارشی آن هم وجود دارد. البته وقتی صحبت از ابعاد شیر پروانه ای می‌شود، منظور اندازه قطر شیر پروانه ای است که باید با لوله متصل به آن برابر باشد. نمونه اندازه‌گیری از ابعاد شیر پروانه ای در شکل زیر نشان داده شده است:
- A: طول بدنه شیر پروانه همراه با طول ساقه
- B: طول از محور خط مرکزی تا انتهای شیر
- C: ضخامت بدنه شیر
- F: طول ساقه بیرونی یا طول کلید
- H: قطر ساقه
- J: اندازه سوراخ ورودی
- K: اندازه رزوه
- L: تعداد سوراخ
- P: قطر دایره از مرکز سوراخ
نکات مهم انتخاب شیر پروانه ای
برای انتخاب شیر پروانه ای باید موارد زیر را مشخص کنید:
- نوع سیال
- سرعت جریان سیال
- فشار سیال
- قطر شیر پروانه ای
- فلنج اتصال
- دمای بیرونی و درونی
- نحوه کنترل سوپاپ
شیر پروانه ای استیل از مهم‌ترین شیرآلاتی است که برای کنترل جریان سیال استفاده می‌شود. در این مطلب شما را با کاربرد، مزایا، انواع و نکات انتخاب شیر پروانه ای استیل آشنا کرده ایم. البته شما می‌توانید با ورود به صفحه شیر پروانه ای استیل در سایت، با انواع این نوع شیر و مشخصات هر یک آشنا شوید.
