استیل ضدزنگ، یکی از رایج‌ترین متریال مورد استفاده در جهان است. این ماده که از آهن، کروم و کربن تشکیل میشود، در کاربردهای مختلف از پیچ و مهره گرفته تا خودرو، ظروف آشپزخانه، صنعت نفت و گاز و غیره استفاده میشود. اگرچه استنلس استیل‌ها از این سه عنصر ساخته می‌شوند؛ اما استفاده از نسبت‌های متفاوتی از آن‌ها، باعث میشود که انواع مختلفی از استیل تولید شود. دو نوع پرکاربرد استیل ضدزنگ، استیل بگیر و استیل نگیر است که در این مقاله قصد داریم در مورد آن‌ها صحبت کنیم و تفاوتشان را مورد بررسی قرار دهیم. اگر علاقه‌مند به این موضوع هستید، تا انتها همراه ما باشید.
استیل بگیر چیست؟
فولاد ضدزنگ فریتی (Ferritic stainless steel) که به‌دلیل داشتن خواص مغناطیسی به آن استیل بگیر می‌گویند، نوعی استیل است که عنصر آلیاژی اصلی آن را کروم تشکیل می‌دهد و درصد آن بین ۱۰ تا ۳۰ درصد متغیر است. همچنین معمولاً حاوی مقادیر کم کربن، سیلیکون و گاهی اوقات عناصر دیگری مانند مولیبدن یا آلومینیوم است.
استیل بگیر به‌دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و شکل‌پذیری مناسب شهرت دارد. این نوع استنلس استیل اغلب در کاربردهایی استفاده میشود که مقاومت در برابر خوردگی و خواص مکانیکی مناسب، مورد نیاز باشد؛ مثلاً قطعات خودرو، تجهیزات آشپزخانه و تزئینات معماری. استیل سری 400 جزء خانوادۀ استیل بگیر است که گریدهای پرکاربردی چون 409، 430، 430LI، 434، 439، 442، 444، و 446 را در بر می‌گیرد. هرکدام از گریدهای مذکور دارای سطوح مختلف کروم و سایر عناصر آلیاژی برای برآوردن نیازهای کاربردی خاص هستند.
استیل نگیر چیست؟
استیل ضدزنگ آستنیتی که به‌دلیل غیرمغناطیسی‌بودن به آن استیل نگیر می‌گویند، حاوی مقادیر زیادی کروم و نیکل، به‌همراه سایر عناصر آلیاژی مانند منگنز و نیتروژن است. این نوع فولاد ضدزنگ مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد و شکل‌پذیری و جوش‌پذیری مناسبی را ارائه می‌دهد.
استیل نگیر به‌طور گسترده در کاربردهای مختلف از جمله تجهیزات آشپزخانه، فرآوری مواد غذایی، ظروف شیمیایی و سازه‌های معماری استفاده میشود. همچنین به‌دلیل مقاومت بالا در برابر دماهای شدید، عدم پوسته‌پوسته‌شدن و اکسیداسیون در دماهای بالا، شناخته شده است.
استیل‌های سری 200 و 300 جزء خانوادۀ استیل نگیر هستند که گرید 304، 316 و 303 بیشترین کاربردها را در صنایع مختلف دارند.
اکنون با استیل بگیر و استیل نگیر آشنا شدید. در بخش بعدی انواع آن‌ها را معرفی خواهیم کرد.
انواع استیل بگیر و استیل نگیر
همان‌گونه که اشاره کردیم، هر یک از انواع استیل بگیر و استیل نگیر، شامل گریدهای مختلفی است که در این بخش با آن‌ها آشنا می‌شوید.
انواع استیل بگیر
انواع مختلفی از فولاد ضدزنگ فریتی وجود دارد که در سری 400 قرار می‌گیرند و هرکدام ترکیب و خواص خود را دارند. برخی از انواع رایج این نوع استیل عبارت‌اند از:
- استیل 409: حاوی 10.5-11.75٪ کروم است و اغلب در سیستم‌های اگزوز خودروها و کاربردهای معماری استفاده میشود.
- استیل 430: حاوی 16-18٪ کروم است و معمولاً در لوازم خانگی، تجهیزات غذایی و تزئینات خودرو به کار می‌رود.
- استیل 446: حاوی میزان کروم بالایی (30-23 درصد) است و مقادیر کمی مولیبدن دارد. این نوع استیل بگیر، در کاربردهای با دمای بالا مانند کوره‌های صنعتی و تجهیزات پردازش شیمیایی استفاده میشود.
انواع استیل نگیر
انواع مختلفی از استیل ضدزنگ آستنیتی تولید میشود که هر یک، ترکیب و ویژگی‌های خاص خود را دارند. برخی از انواع رایج آن عبارت‌اند از:
- استیل 304: این نوع فولاد ضدزنگ حاوی 18-20٪ کروم و 8-10.5٪ نیکل است و به‌طور گسترده در تجهیزات آشپزخانه، فرآوری مواد غذایی و ظروف شیمیایی استفاده میشود.
- استیل 316: این نوع استیل نگیر، 16-18٪ کروم، 10-14٪ نیکل و 2-3٪ مولیبدن را در ترکیبات خود دارد. استیل 316 به‌دلیل ویژگی مقاومت بالا در برابر خوردگی، اغلب در کاربردهای دریایی، تجهیزات دارویی و ابزار جراحی به کار می‌رود.
- استیل 321: این نوع استیل حاوی 17-19٪ کروم و 9-12٪ نیکل و مقداری تیتانیوم است. استیل ضدزنگ 321 به‌دلیل استحکام در دمای بالا شهرت دارد و در کاربردهایی که استیل در معرض دماهای شدید قرار می‌گیرد، به کار گرفته میشود.
اینها فقط چند نمونه از استیل بگیر و استیل نگیر بودند. انواع زیادی از این دو نوع فولاد ضدزنگ وجود دارند که در صنایع مختلف و برای کاربردهای گوناگون مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تفاوت استیل بگیر و نگیر
استیل بگیر و استیل نگیر، دو نوع اصلی استیل ضدزنگ هستند که هرکدام به‌دلیل ترکیبات شیمیایی و ساختارهای کریستالی متفاوت خود، ویژگی‌های متمایزی دارند.
استیل نگیر با ساختار مکعبی وجهمحور (face-centered cubic یا FCC) و خاصیت غیرمغناطیسی خود در حالت آنیل‌شده مشخص میشود. این فولاد ضدزنگ به‌خاطر مقاومت بالا در برابر خوردگی، استحکام مناسب در دماهای بالا و شکل‌پذیری خوب، شناخته شده است. ازسوی‌دیگر، استیل بگیر با ساختار دانه‌مکعبیِ بدنهمحور (body-centered cubic یا BCC) و ویژگی مغناطیسی خود شناخته میشود. این استیل ضدزنگ حاوی مقادیر بالایی از کروم و درصد بسیار کمی کربن است. استیل فریتی دارای ویژگی‌هایی چون شکل‌پذیری مناسب، مقاومت در برابر خوردگی و اکسیداسیون و هدایت حرارتی عالی است.
تفاوت استیل بگیر و استیل نگیر در ساختار کریستالی، خواص مغناطیسی و مقاومت در برابر خوردگی آن‌ها نهفته است. فولاد زنگ‌نزن آستنیتی، دارای ساختار مکعبی وجهمحور (FCC) است و عموماً غیرمغناطیسی است، در حالی‌که فولاد زنگ‌نزن فریتی، ساختار مکعبی بدنهمحور (BCC) دارد و مغناطیسی است. همچنین استیل نگیر به‌علت داشتن درصد بالای کروم و نیکل در ترکیبات خود، مقاومت بهتری را در برابر خوردگی نسبت به استیل بگیر دارد. از نظر شکل‌پذیری، جوشکاری و شکل‌دهی نیز فولاد ضدزنگ آستنیتی نسبت به فریتی برتر است. با این حال، استیل بگیر معمولاً قیمت کمتری نسبت به استیل نگیر دارد.
تفاوت استیل 300 با 400
استیل سری 400 و 300 دو سری محبوب از استیل ضدزنگ هستند که به‌ترتیب در دسته استیل بگیر و استیل نگیر قرار می‌گیرند. در حالی که هر دو سری شباهت‌هایی با یکدیگر دارند؛ اما چندین تفاوت کلیدی بین آن‌ها وجود دارد که موجب تمایزشان میشود. در این قسمت، چندین تفاوت استیل 300 با 400 را مرور می‌کنیم.
- ترکیب شیمیایی: تفاوت اصلی بین فولاد ضدزنگ سری 300 و 400 در ترکیب شیمیایی آن‌ها است. سری 300 نسبت بیشتری از نیکل و کروم را در ترکیبات خود دارد.
- مقاومت در برابر خوردگی: استیل 300 به‌دلیل محتوای نیکل بالاتر، نسبت به استیل 400، مقاومت بهتری در برابر خوردگی از خود نشان می‌دهد به‌ویژه در محیط‌های اسیدی.
- استحکام: استیل 400 نسبت به استیل 300، استحکام تسلیمی و کششی بالاتری دارد. این امر باعث میشود که برای کاربردهایی که به استحکام بالا نیاز دارند، مانند اجزای ساختاری، ماشین‌آلات و ابزار، انتخاب بهتری باشد.
- شکل‌پذیری: استیل سری 300 شکل‌پذیری بهتری نسبت به سری 400 دارد. به این معنی که به‌راحتی میتوان آن را به فرم اشکال پیچیده درآورد. این ویژگی باعث میشود که استیل 300 برای کاربردهایی مانند ظروف آشپزخانه، تجهیزات پزشکی و وسایل تزئینی ایده‌آل باشد.
- جوش‌پذیری: هر دو سری استیل بگیر و استیل نگیر، با استفاده از تکنیک‌های جوشکاری استاندارد به‌راحتی قابل جوش هستند؛ اما سری 300 به دمای بیشتری برای جوشکاری نیاز دارد.
- قیمت: استیل 400 به‌دلیل محتوای نیکل پایین‌تر، معمولاً ارزان‌تر از استیل 300 است.
- کاربردها: سری 300 معمولاً در کاربردهایی مانند ظروف آشپزخانه، تجهیزات پزشکی، سخت‌افزارهای معماری و اتصالات دریایی استفاده میشود. در حالی که سری 400 به‌طور معمول در قطعات ساختاری، ماشین‌آلات، ابزار و قطعات خودرو به کار می‌رود.
هر دو سری 300 و 400، آلیاژهای فولاد ضدزنگ با خواص منحصر‌به‌فرد خود هستند، اما استیل 300 مقاومت در برابر خوردگی بالاتر و شکل‌پذیری بهتری را ارائه می‌دهد. در حالی که استیل 400 دارای استحکام و قیمت مقرون‌به‌صرفه‌تری است.
سخن پایانی
تفاوت استیل بگیر و استیل نگیر در ساختار کریستالی، ترکیب، خواص و کاربردهای آن‌هاست. استیل نگیر دارای ساختار کریستالی مکعبی بدنهمحور، محتوای نیکل بیشتر و کروم کمتری است که باعث میشود در برابر خوردگی مقاوم‌تر باشد و انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشد. ازسوی‌دیگر، استیل بگیر دارای ساختار کریستالی مکعبی وجهمحور، محتوای کروم بیشتر و نیکل کمتر است که موجب میشود در برابر خوردگی مقاوم باشد و استحکام بالایی داشته باشد. همچنین این نوع استیل در مقایسه با استیل نگیر، ارزان‌تر است.
درک تفاوت بین این دو نوع فولاد ضدزنگ به شما این امکان را می‌دهد تا مناسب‌ترین گزینه را برای نیازهای خود انتخاب کنید. استیل پاسارگاد، تولیدکنندۀ انواع لوله، شیرآلات، اتصالات و ورق استیل، افتخار دارد که این محصولات را با استفاده از باکیفیت‌ترین متریال تولید میکند و با قیمتی رقابتی در اختیار مشتریان قرار می‌دهد. برای اطلاع از شرایط فروش ویژه با ما تماس بگیرید.
پرسش و پاسخ
قیمت استیل بگیر بیشتر است یا استیل نگیر؟
استیل نگیر بهطورکلی گرانتر از استیل بگیر است؛ زیرا فولاد نگیر حاوی مقدار بیشتری از نیکل و سایر عناصر آلیاژی است که به مقاومت در برابر خوردگی و خواص مکانیکی برتر آن کمک میکند؛ اما هزینۀ تولید آن را نیز افزایش میدهند.
مقاومت استیل بگیر بیشتر است یا استیل نگیر؟
استیل بگیر قویتر از استیل نگیر است. ساختار کریستالی مکعبی بدنهمحور استیل بگیر، استحکام بیشتری در مقایسه با ساختار مکعبی وجهمحور استیل نگیر دارد.
ظاهر استیل بگیر بهتر است یا استیل نگیر؟
استیل نگیر در مقایسه با استیل بگیر ظاهر مطلوبتری دارد و میتوان آن را برای رسیدن به درخشندگی بالا، جلا داد. استیل ضدزنگ نگیر در کاربردهایی که ظاهر مهم است، مانند تزئینات معماری، تجهیزات آشپزخانه و عناصر تزئینی استفاده میشود.
