گیج‌های فشار دستگاه‌هایی هستند که به اندازه‌گیری فشار محیط کمک می‌کنند و به عنوان مهم‌ترین و پرکاربردترین ابزاری هستند که در صنایع مختلفی باید مورد استفاده قرار بگیرند. البته گیج‌های فشار به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند که این تقسیم‌بندی معیارهای مختلفی دارد. در این مطلب انواع گیج فشار را از دیدگاه دیگری را برای شما نوشتیم. هرچند چیزی متفاوت‌تر از انواع گیج فشار اصلی نیست؛ بلکه نوع بیان و دسته‌بندی متفاوت‌تر شده است.
گیج فشار چیست؟
گیج فشار دستگاهی است که فشار گاز یا مایع در هوا یا دستگاه خاص را بین دو موقعیت اندازه‌گیری می‌کند. در واقع گیج فشار ساده‌ترین و بهترین ابزاری است که امکان اندازه‌گیری انواع فشار مورد نیاز را می‌دهد. این دو جمله می‌تواند کامل‌ترین تعریف از گیج فشار باشد. همچنین اینکه گیج فشار میزان فشار دیفرانسیل را نشان می‌دهد. فشار دیفرانسیل تفاوت بین دو فشار است.
اندازه‌گیری فشار مسئله‌ای است که در تمامی صنایع اهمیت زیاد دارد؛ در واقع مقدار کم یا زیاد فشار به‌راحتی می‌تواند باعث آسیب به سیستم و حتی تغییر کیفیت محصولات نهایی شود.
انواع فشار
قبل از هر چیزی بهتر است که انواع فشار را بشناسید. فشار یکی از مهم‌ترین متغیرهای حالت فیزیکی ماده است. در واقع فشار به عنوان نیرویی است که به‌طور یکنواخت به یک نقطه وارد می‌شود. فشار انواع مختلفی دارد که برای اندازه‌گیری هر یک نیاز است تا یکی از انواع گیج‌های فشار استفاده شود. پس در واقع انواع فشار و گیج با هم تناظر یک به یکی دارند.
فشار را می‌توان به انواع زیر تقسیم کرد:
- فشار جو یا فشار اتمسفر که مهم‌ترین و شناخته‌ترین فشار است. این نوع فشار توسط وزن اتمسفر ایجاد می‌شود که زمین تا ارتفاع 500 کیلومتر را پوشش می‌دهد. تا این ارتفاع که فشار مطلق برابر صفر است، مقدار آن به‌طور متناوب کم می‌شود. علاوه بر این، فشار اتمسفر در معرض نوسانات آب‌وهوا است که گزارش آب‌وهوا تأثیر مهمی دارند.
- فشار مطلق که مربوط به فشار مرجع است. واضح‌ترین فشار مرجع، فشار صفر است که در فضای خالی از هوا وجود دارد. یک گیج فشار مطلق، فشار مربوط به محیط خلأ را اندازه‌گیری می‌کند.
انواع گیج فشار
انواع گیج فشار در حالت کلی شامل موارد زیر است:
گیج فشار آنالوگ
گیج فشار آنالوگ از پرکاربردترین ابزار اندازه‌گیری فشار هستند. گیج فشار آنالوگ دارای سوزن و قطعات داخلی مکانیکی است که با آن‌ها اندازه‌گیری انجام می‌شود. گیج‌های آنالوگ انعطاف‌پذیر و قابل‌اعتماد هستند و از این رو در کاربردهای وسیعی استفاده می‌شوند.
گیج فشار دیجیتالی
گیج فشار دیجیتالی تجهیزات مدرن‌تری به‌حساب می‌آیند که مجهز یک دیافراگم و فشارسنج هستند. این نوع گیج‌ها دارای یک نمایشگر دیجیتالی هستند که خواندن اعداد را برای کاربر راحت‌تر می‌کنند.
گیج فشار هیدرولیک
گیج فشار هیدرولیک می‌تواند فشارهای زیاد را اندازه‌گیری کند. در واقع برای نقاطی که فشار در آن منطقه بسیار بالا است، باید از گیج فشار هیدرولیک استفاده کرد؛ برای مثال، برای اندازه‌گیری فشار سیالات روغن، این نوع گیج را به کار می‌روند.
البته گیج‌های فشار را می‌توان بر اساس نوع فشار هم تقسیم‌بندی کرد:
گیج فشار مطلق
- اندازه‌گیری فشار مطلق: فشار مطلق با توجه به فشار موجود در محیط خلأ اندازه‌گیری می‌شود. فشار در خلای کامل صفر است؛ برای همین فشار مطلق نامیده می‌شود.
- توضیح این نوع ابزار: یک گیج فشار مطلق مکانیکی معمولی از یک سلول اندازه‌گیری تشکیل‌شده که توسط دیافراگم جدا می‌شود. بخشی از دستگاه مرجع و خلأ است. گیج فشار هیدرواستاتیتک می‌تواند برای اندازه‌گیری فشار مطلق استفاده شود.
- کاربردها: از گیج فشار مطلق برای اندازه‌گیری فشار بخار مایعات، راکتورهای خلأ، بررسی نشتی در مخازن و مدارها و اندازه افت فشار ستون‌های خلأ تقطیر، پمپ‌های خلأ و صنعت بسته‌بندی مواد غذایی استفاده می‌شود. همچنین برای اندازه‌گیری فشار اتمسفر هم به کار می‌رود.
گیج فشار دیفرانسیل
گیج فشار دیافرانسیلی برای اندازه‌گیری اختلاف فشار بین دو سطح استفاده می‌شود. انواع این گیج فشار شامل پیستونی، دیافراگمی و Bellows است که هر یک کاربرد مخصوص به خود را دارد. کاربردهای گیج فشار دیفرانسیل شامل نظارت بر فیلتراسیون، سطح و جریان مایع است. از این رو از این گیج در پالایشگاه‌ها و کارخانه‌های شیمیایی و نیروگاه‌ها استفاده می‌شود.
گیج فشار بر اساس نوع کاربرد
گیج‌های فشار را می‌توان بر اساس نوع کاربرد تقسیم‌بندی کرد که شامل موارد زیر است:
- گیج فشار تجاری و صنعتی: برای اندازه‌گیری فشار در سیستم تهویه هوای گرمایشی و سرمایشی استفاده می‌شوند. در واقع گیج فشار صنعتی در فرآیندهای تولیدی به کار می‌رود.
- گیج فشار فرآیند: در صنایعی که فرآیند تولید تحت شرایط سخت و با ارتعاشات بالا است، مانند مناطق خاص در صنایع پتروشیمی یا سایر صنایع شیمیایی، از این نوع گیج استفاده می‌شود.
- گیج فشار پایین: برای اندازه‌گیری فشار مایع و گاز مناسب است؛ البته به شرطی که مانع از عملکرد بالای آن‌ها نشود.
- گیج فشار تست با دقت بالا: مناسب اندازه‌گیری فشار در فرآیندهای نیازمند به کالیبراسیون دقیق است.
- گیج فشار دوبلکس: نوعی گیج فشار دیفرانسیلی است که در شرایط و محیط‌های سخت به کار می‌رود.
در این مطلب سعی کردیم تا انواع گیج فشار را با دید دیگری برای شما بنویسیم؛ البته به‌هرحال چیزی جدا از گیج‌های فشار اصلی در بازار نیستند. در واقع شما می‌توانید از روش‌های دیگر هم گیج‌ها را دسته‌بندی کنید.
