در واژه‌نامۀ سیستم لوله‌کشی، اصطلاح DN از اهمیت بالایی برخوردار است و کاربرد زیادی دارد. این اصطلاح که همان قطر اسمی لوله است، برای دسته‌بندی لوله‌ها و اتصالات مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و یک نقطه مرجع مشترک برای طراحی، ساخت و نگهداری سیستم‌های لوله‌کشی فراهم می‌کند. برای همین، درک گرید DN برای مهندسان، طراحان و تکنسین‌هایی که با این سیستم‌ها سروکار دارند، بسیار مهم است؛ زیرا به‌عنوان مبنای انتخاب و نصب دقیق و کارآمد لوله‌ها استفاده می‌شود. در ادامه با ما همراه باشید تا درباره این اصطلاح و کاربرد آن بیشتر صحبت کنیم.
گرید DN چیست؟
Diameter Nominal که به اختصار به آن DN می‌گویند، یک استاندارد لوله است که برای قطر اسمی آن استفاده می‌شود. گرید DN، قطر خارجی لوله‌ها را بر حسب میلی‌متر در سیستم متریک مشخص می‌کند. عبارت DN با قرارگرفتن یک عدد در کنار آن، اندازۀ لوله را نشان می‌دهد؛ به‌عنوان مثال DN 100 نشان‌گر یک لوله با قطر خارجی ۱۰۰ میلی‌متر است.
تفاوت DN و NPS چیست؟
DN (قطر اسمی) و NPS (اندازه اسمی لوله) هر دو برای توصیف اندازۀ لوله‌ها استفاده می‌شوند؛ اما مفهوم متفاوتی دارند و در زمینه‌های مختلف به کار می‌روند.
- DN برحسب اندازه‌گیری متریک است که قطر اسمی خارجی یک لوله را برحسب میلی‌متر نشان می‌دهد. DN معمولاً در کشورهایی که در آن سیستم متریک سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) به‌طور گسترده پذیرفته شده است، استفاده می‌شود.
- NPS برحسب اندازه‌گیری امپریالیستی است که قطر اسمی لوله را برحسب اینچ نشان می‌دهد و توسط موسسه استاندارد ملی آمریکا (ANSI) مشخص شده است. NPS قطر خارجی لوله را تعیین می‌کند. مثلاً NPS 2 یک لوله با قطر خارجی 2.375 اینچ را نشان می‌دهد.
- تفاوت اصلی گرید DN و NPS در واحد اندازه‌گیری آن‌ها است؛ DN بر حسب میلی‌متر است و NPS بر حسب اینچ.
توجه به این نکته مهم است که برای NPS 14 و بزرگ‌تر، اندازۀ قطر خارجی لوله، برابر با عدد NPS در نظر گرفته می‌شود، در حالی‌که برای NPS 12 و کوچک‌تر، اندازۀ قطر خارجی، از عدد NPS بیشتر است.
جدول روابط بین DN و NPS
در جدول زیر روابط بین گرید DN و NPS را مشاهده می‌کنید.
| X(>4) | 4 | 3.5 | 3 | 2.5 | 2 | 1.5 | 1-1.4 | 1 | 3/4 | 1/2 | 1/4 | 1/8 | NPS |
| 25X | 100 | 90 | 80 | 65 | 50 | 40 | 32 | 25 | 20 | 15 | 8 | 6 | DN |
همان‌طور که می‌بینید، برای لوله‌هایی که از NPS 3.5 بزرگ‌تر هستند، می‌توان قطر لوله بر حسب DN را با ضرب عدد ۲۵ در عدد NPS به دست آورد؛ مثلا NPS 4 برابر با DN 100 است.
اندازه‌گیری لوله استیل
برای اندازه‌گیری لوله استیل، نیاز به استفاده از تجهیزات مخصوص دارید و نمی‌توان با استفاده از یک خط‌کش اندازۀ آن را به دست آورد. زیرا اندازه‌ای که به دست می‌آید، با هیچ‌کدام از استانداردهای DN و NPS مطابقت ندارد. باید توجه داشته باشید که اندازۀ لوله‌ها و تجهیزات مرتبط با آن، برحسب واحدهای تجاری یا اسمی مشخص می‌شوند.
در هنگام خرید لوله و اتصالات آن، محاسبه گرید DN بسیار مهم است. معمولاً اندازه اسمی لوله‌های استیل در مشخصات آن نوشته شده است که طبق آن باید لولۀ مناسب را انتخاب و خریداری کنید.
اگر در این زمینه نیاز به کمک داشتید، با ما تماس بگیرید تا اطلاعات لازم را در اختیارتان قرار دهیم و شما را برای خرید لولۀ مناسب راهنمایی کنیم.
اندازه‌گیری دستی لوله چگونه است؟
برای اینکه بتوانید قطر یک لوله استیل را به‌صورت دستی اندازه‌گیری کنید، تجهیزات پیچیده‌ای لازم ندارید و می‌توانید با استفاده از یک خط‌کش، یک تکه نخ و یک ماشین‌حساب، این کار را انجام دهید.
ابتدا نخ را به دور لوله بپیچید و نقطه‌ای را که نخ، یک دور کامل به دور لوله می‌پیچد، علامت بزنید. سپس فاصلۀ ابتدای نخ و محل علامت‌گذاری‌شده را اندازه بگیرید. اکنون این عدد را بر عدد پی یا 3.1415 تقسیم کنید. عدد حاصل‌شده را با جدول فوق مقایسه کنید تا اندازۀ تقریبی لوله به دست آید.
درصورتی‌که لوله غیرهمسان است، باید هر قسمت را به‌طور جداگانه اندازه بگیرید. همچنین اگر می‌خواهید به اتصالات یا شیرآلات، لوله متصل کنید، با اندازه‌گیری قطر داخلی آن‌ها، می‌توانید اندازه قطر خارجی لوله را مشخص کنید.
سخن پایانی
در این مقاله در مورد گرید DN صحبت کردیم و کاربرد آن را توضیح دادیم. درک مفهوم قطر اسمی در لوله‌کشی برای اطمینان از سازگاری و کارایی سیستم‌های لوله‌کشی بسیار مهم است. DN یک استاندارد لوله برای دسته‌بندی آن‌ها و هماهنگی یکپارچه بین مهندسان، طراحان و تکنسین‌ها ارائه می‌دهد. با درک مفهوم DN و نقش آن در سیستم‌های لوله‌کشی، متخصصان می‌توانند طراحی و اجرای موفقیت‌آمیزی در سیستم لوله‌کشی صنعتی و تجاری داشته باشند. برای کسب اطلاعات بیشتر با ما تماس بگیرید.
