معرفی گریدهای استنلس استیل

استنلس استیل در واقع به نوعی فولاد آلیاژی گفته می‌شود که درصد بیشتری از آن را عناصری نظیر نیکل و کروم تشکیل داده است؛ به عبارتی زمانی که میزان کروم فولاد از 0.5% بیشتر باشد در دسته استنلس استیل‌ها قرار می‌گیرد. این نوع از فولاد به دلیل دارا بودن عنصر کروم در زمان‌هایی که قطعه دچار خوردگی می‌شود لایه نازکی از روی آن تشکیل می‌شود که همین باعث جلوگیری از خوردگی‌های بعدی فولاد می‌شود. البته استنلس استیل تعریف بسیار کاربردی‌تری نیز دارد که می‌تواند در مقاله استنلس استیل چیست؟ آن را مطالعه بفرمایید. در ادامه این مطلب قصد داریم تا به طور کامل درباره انواع گریدهای استیل ضد زنگ صحبت کنیم؛ پس با ما همراه باشید.

انواع استنلس استیل‌ها

استیل‌های ضد زنگ بسته میزان آلیاژهایی که در آن وجود دارد تقسیم بندی می‌شوند و عبارتند از:

• گروه فریتی (Ferritic)
• گروه آستنیتی (Austenitic)
• گروه مارتنزیتی (Martensitic)
• گروه رسوب سختی شونده
• گروه دوپلکس (دوفازی – Duplex)

گروه فریتی (Ferritic)

گروه استنلس استیل‌ها دارای شبکه کریستالی BCC هستند و ساختار آهن آن‌ها در فاز آلفا است. با توجه به این ساختار استیل‌های فریتی دارای خاصیت مغناطیسی هستند. استنلس استیل‌های گروه فریتی در مقایسه با فولادهای کربنی چکش خواری و فرم پذیری کمتری دارند و همچنین استحکام آن‌ها در برابر دماهای پایین در مقایسه با هم گروهی‌های خود بسیار کمتر است. لازم به ذکر است که بگوییم استیل‌های فریتی از طریق کارهای سرد مستحکم می‌شوند و در عملیات‌های با حرارت بالا سخت نمی‌شوند. اگر بخواهیم درباره شاخص‌های مهم گروه آلیاژه هیا فریتیک بگوییم می‌توان به مواردی نظیر مغناطیسی بودن، قابلیت استفاده در دماهای بالا تا 475 درجه سانتی گراد، مقاوم در برابر خوردگی‌های تنشی در برابر کلراید و البته سختی کار به نسبت پایین

گروه آستنیتی (Austenitic)

آستنیت از دیگر اعضای خانواده استنلس استیل‌هاست که ساختار آن به صورت شبکه FCC است. در این نوع از استیل‌ها با اضافه نمودن عناصری نظیر آستنیت زا مانند نیکل موجب می‌شوند تا فلز در دمای محیط بتواند پایدار بماند. این گروه از استیل‌ها هم به دلیل اینکه دارای فاز آستنیت هستند غیرمغناطیسی بوده و دارای مقاومت بالایی در خوردگی نسبت به دیگر گروه‌های استنلس استیل‌ها هستند.

گروه مارتنزیتی (Martensitic)

گروه مارتنزیتی در بین دیگر اعضای خانواده استنلس استیل‌ها از میزان کربن بیشتری در ساختار خود برخوردار است. به دلیل وجود کربن بالایی که در این گروه وجود دارد، در دسته آلیاژهای مغناطیسی قرار دارند و از طریق عملیاتی حرارتی کوئنج برخلاف دو اعضای دیگر استنلس استیل‌ها (آستنیتی و فریتی) سخت می‌شود اما از مقاومت کمتری در برابر خوردگی‌ها برخوردار هستند. استیل‌های مارتیزنی غالبا برای ساخت ابزارهایی نظیر چاقو و تجهیزات جراحی استفاده می‌شوند. از جمله شاخص‌هایی که آلیاژهای مارتنزیتیک دارا هستند می‌شود به مغناطیسی بودن (بگیر)، سختی بالا، تحمل پذیری بالا در برابر عملیات حرارتی بالا به منظور رسیدن به استحکام و سختی بالا و غیرقابل جوشکاری بودن اشاره کرد.

گروه رسوب سختی شونده

آلیاژهای گروه رسوب سختی شونده ویژگی‌های مشابهی با گروه مارتنزیتی‌ها دارند و با عملیات حرارتی سخت می‌شوند. این گروه از استیل‌ها دارای 10 الی 30 درصد کروم و مقداری متغیری نیکل و مولیبدن هستند و جهت اینکه تبدیل رسوب سخت شوند مقداری تیتانیوم، آلومینیوم و مس به ساختار آن اضافه می‌شوند. این آلیاژها با توجه به ساختاری که دارند در برابر خوردگی استحکام مکانیکی بسیار بالایی دارند.

گروه دوپلکس (دوفازی – Duplex)

آخرین عضو از گروه استنلس استیل‌ها، گروه دوپلکس یا دوفازی هستند که در ساختار خود نسبت بالایی کروم و میزان کمی‌نیکل دارا هستند. در این نوع از آلیاژها مقاومت به خوردگی بالا بوده و خواص مکانیکی نسبتا عالی دارند. این گروه از آلیاژها به دلیل دارا بودن فریت جز دسته استیل‌های مغناطیسی قرار می‌گیرند و قابلیت جوشکاری خوبی دارند. از جمله شاخص‌های آلیاژهای گروه داپلکس عبارتند از: مغناطیسی بودن، مستحکم بودن، حساس به تردی ایجاد شده توسط هیدروژن‌ها، تحمل پذیری بالا در برابر دما تا 375 درجه سانتی گراد و همچنین مقاومت در برابر خوردگی‌های حفره‌ای.

انواع گریدهای استنلس استیل

• سری ۳۰۰ یا استیل نگیر (غیر مغناطیسی): استیل ضد زنگ سری 300 که به استیل نگیر یا غیرمغناطیسی معروف هستند ترکیبی از آلیاژ آهن، کروم، نیکل با کربن کمتر از 0.1 درصد هستند.
• سری ۴۰۰ یا استیل بگیر (مغناطیسی): سری 400 از استنلس استیل‌ها (استیل ضد زنگ یا فولاد ضد زنگ) که به آن‌ها استیل بگیر یا مغناطیسی هم گفته می‌شود. این نوع استیل‌ها متشکل از آلیاژ آهن، کروم با کربن کمتر از ۱/۰ درصد هستند.

استیل بگیر و نگیر چیست؟ و چه تفاوتی با هم دارند؟

در حال حاضر سوالی که پیش می‌آید این است که استیل بگیر و نگیر چیست؟ برای تهیه ورق‌های استنلس استیل از هزاران آلیاژ استفاده می‌شود که از بین تمامی ‌آن‌ها تنها میزان درصد یک ماده است که بگیر یا نگیر بودن استیل‌ها را تعیین می‌کند. در ورق‌های استیل نگیر میزان بیشتری کروم به کار رفته و در عوض ورق‌های استیل بگیر مقدار کمتری از این ماده در ساختار خود دارند. در حقیقت بگیر و نگیر بودن ورق‌های استنلس استیل بر اساس میزان مغناطیسی آن‌ها تعریف می‌شود. ورق‌های استیل بگیر دارای خاصیت مغناطیسی هستند و توسط آهنربا جذب می‌شود، این در حالی است که ورق‌های استیل نگیر توسط آهنربا جذب نمی‌شوند و به عبارتی هیچ خاصیت مغناطیسی هم ندارند. برای مطالعه کامل پیرامون این مورد، به مقاله “تفاوت استیل بگیر و نگیر چیست؟” مراجعه کنید.

انواع ورق استیل بگیر و نگیر

اگر بخواهیم ورق‌های استیل بگیر را تقسیم بندی کنیم، آن‌ها در 6 گروه قرار می‌گیرند که عبارتند از:

1. ورق استیل 304
2. ورق استیل 316
3. ورق استیل 321
4. ورق استیل 309S
5. ورق استیل 310S
6. ورق استیل 4841

ورق‌های استیل بگیر هم در 3 گروه زیر تقسیم می‌شوند:

1. ورق استیل 430
2. ورق استیل 410
3. ورق استیل 420

کاربردهای ورق استیل بگیر

ورق‌های استیل بگیر، نسبت به رقیب خود دارای قیمت‌های پایین‌تری هستند و در صنایع مختلفی نظیر قطعات خودرو، وسایل فلزی غذاخوری، دکل‌های نفتی و از این قبیل موارد به کار برده می‌شود. از جمله مهمترین خواص استنلس استیل عبارت است از:

• مقاوم در برابر خوردگی
• ظاهر جذاب
• مقاومت در برابر حرارت

جمع‌بندی

در پایان اگر بخواهیم به طور کلی درباره گریدهای استیل ضد زنگ به یک جمع‌بندی برسیم به این صورت است که ورق های استیل با توجه به میزان آلیاژهایی که دارا هستند در صنعت کاربردهای متفاوتی دارد. ورق های استیل بگیر به دلیل خاصیت جذب شدن توسط آهنربا به عنوان یکی از پرکاربردترین ورق های در صنعت به شمار می روند. شناختن جزئیات و ویژگی‌های هر کدام از انواع این ورق های استیل می‌توانند سبب انتخابی بهینه در صنایع مختلف شوند؛ همچنین ایمنی و کاهش هزینه را هم برای صنعتگران به همراه دارند.